Graffiti in Groningen

Streetart: sommigen zien het als puur vandalisme, maar eigenlijk is het een hele bijzondere kunstvorm. Door de hele stad vind je tags en muurschilderingen die gemaakt zijn door graffitikunstenaars. En wist je dat Groningen eind jaren ’70 en in de jaren ’80 een zeer levendige graffiti scene kende? Deze was ontstaan binnen subculturen als punk en hip-hop en straalt de DIY-attitude uit die bij deze subculturen hoort. Het Groninger Museum heeft er van november 2021 tot februari 2022 zelfs een hele expositie aan gewijd. In dit artikel lees je over streetart in Groningen.

In en rond de binnenstad is er veel streetart te vinden. Aan de Stoepemaheerd in Beijum nabij winkelcentrum west vind je bijvoorbeeld een enorme muurschildering van een moeder en een kind door Michel Velt. Met zijn kunstwerk maakt hij het soms wat grauwe Beijum toch wat kleurrijker. Aan de Broerstraat in het centrum tegenover het universiteitsgebouw vind je een muurschildering van emancipatie-icoon Aletta Jacobs. Het kunstwerk beeldt verschillende momenten uit het leven van Aletta Jacobs uit en toont de strijd die ze moest voeren voor gelijke rechten. Naast deze herkenbare werken kun je in en rond het centrum van Groningen ook veel tags tegenkomen. Zo zit de Papengang vol met tags, wat de steeg een stuk leuker maakt om doorheen te lopen. Deze tags worden door individuele graffitikunstenaars verspreid om zichtbaarheid en naamsbekendheid te krijgen. Rondom het hoofdstation vind je er enorm veel.

Groningen heeft een aantal bekende graffitikunstenaars grootgebracht. Tonny Tonkes is hier een bekend voorbeeld van. De tag van zijn alias ‘Pinox’ was in de jaren ’80 overal door de stad te zien. Tonny wordt daarom ook wel de godfather van de Groningse graffiti genoemd. Tegenwoordig maakt Tonny nog steeds kunst, maar dan in de vorm van tattoos. Zijn tattooshop Da Tonk is gevestigd aan de Nieuwe Boteringestraat. Michel Velt is een voorbeeld van een hedendaagse bekende graffitikunstenaar. Met zijn hierboven al genoemde kleurrijke, realistische werk in Beijum en ook werken bij de poort naast Simplon en nabij Zernike campus is de kunst van Velt niet meer weg te denken uit het Groninger straatbeeld.

Stichting Kladmuur is een stichting die Groningse streetart documenteert op hun website en in de Kladmuur zine. Zij vinden het belangrijk dat dit stukje Groningse geschiedenis niet verloren gaat. Op hun website lees je dat de geschiedenis van streetart vooral ‘informeel’ bekend is en nog niet is vastgelegd in kunsthistorische boeken. Daarom neemt Kladmuur nu alvast het heft in eigen handen om beelden en verhalen vanuit de kunststroming te archiveren. Check vooral hun website als je meer wil weten over de stichting of wil kijken in de archieven van Kladmuur. 

Het spuiten van graffiti wordt gezien als vandalisme en is strafbaar, wat aan de ene kant jammer is, maar er aan de andere kant ook voor zorgt dat de kunstvorm zo eigen is en een rauw randje heeft. In Groningen zijn er wel een aantal plekken aangewezen waar het legaal is om graffiti te spuiten. Deze zogenoemde ‘legal-walls’ zijn belangrijk voor straatartiesten, omdat ze hier vrijuit kunst kunnen maken, zonder een boete te krijgen voor het vandaliseren van de stad. Wil je zelf eens wat uitproberen met graffiti? Dan zijn dit goede plekken om te beginnen. Let bijvoorbeeld maar eens op als je door het viaduct in De Wijert fietst. Hier is een hoop graffiti te zien mede doordat deze plek is aangewezen als legale graffitimuur. In Groningen heb je ook nog de Gideobrug en de Noordzeebrug waar je zonder zorgen graffiti kan spuiten. Op de website van Legal Walls vind je een boel legale graffiti-spots in Nederland en zelfs over de hele wereld.